|
ҳаммаси уларга байъат берилишига сукут қилганлар. Улардан биронтаси – улар ҳошимий ёки алавий бўлмаганлари учун – бунга қарши чиққанлиги ривоят қилинмаган. Демак бу саҳобалар томонидан, жумладан Али, Ибн Аббос ва бошқа ҳошимийлар томонидан халифа ҳошимий ва алавийдан бошқа бўлиши жоизлигига қилинган ижмо бўлди. Аммо саййидимиз Али р.а.нинг фазли ва оли байтнинг фазли ҳақида келган ҳадисларга келсак, улар халифалик битими боғланиши учун халифа улардан бўлиши шарт эканлигига эмас, балки уларнинг фазлига далолат қилади.
Шундан аён бўладики, халифалик битими боғланиши учун юқоридаги етти шартдан бошқа яна қандайдир шарт борлиги ҳақида ҳеч қандай далил йўқ. Бу етти шартдан бошқаси – у ҳақда келган нассларнинг ҳаммасини саҳиҳ деб фараз қилинган тақдирда ҳам ёки саҳиҳ нусус келган ҳукм остига кирган бўлса ҳам – инъиқод шарти эмас, афзаллик шарти бўлиши мумкин. Шаръан талаб қилинган шарт эса инъиқод шартидир. Ундан бошқаси мусулмонларга бирон киши халифаликка номзод кўрсатилган пайтда афзалроғини танлашлари учун айтилади. Лекин мусулмонлар танлаган ҳар қандай шахсда фақат инъиқод шартларигина тўла топилса – бундан бошқаси гарчи топилмаса ҳам – унинг номига халифалик битими боғланаверади.
37-бет
Бетлар:1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247